Khoa học cây trồng: Trang bị cho mình chút kiến thức về cỏ cây sẽ giúp bạn thỏa sức với thiên nhiên trên đường đi du lịch mà không lo bị nhiễm độc, đặc biệt với những loài hoa rực rỡ của cây lá ngón, lá han, đủng đỉnh, trúc đào, thiên điểu…
Cây lá ngón
Đứng đầu bảng trong các loài cây độc và có rất nhiều ở vùng rừng núi phía Bắc là cây lá ngón. Loài cây này có hoa rất đẹp, nở màu vàng cam rực rỡ nên nhiều người nếu không biết sẽ thích thú ngắt hoa chụp ảnh. Tuy nhiên, chỉ cần ngắt lá, bẻ cành, để chất nhựa độc dính vào tay rồi vô tình tiếp xúc với đồ ăn, vết thương hở, lập tức các độc tính sẽ gây ra triệu chứng khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn dẫn đến chết rất nhanh do ngừng hô hấp.
Cây lá han
Cây lá han mọc tại các bụi rậm, bờ sông ở vùng rừng núi phía Bắc và Tây Nguyên. Lá han thân gỗ, lá to bản, có răng cưa. Đặc trưng của lá là chứa chất làm ngứa rất mạnh. Phương ngôn có câu: “Ngứa như phải lá Han”, khi chạm vào lá cả cơ thể sẽ bị phát ngứa, lở loét và buốt thấu da thịt. Với những người da mỏng, nếu đụng phải loại han voi còn có thể gây dị ứng tới mức tử vong.
Cây trúc đào
Là loài cây kịch độc gây tử vong nhưng trúc đào lại được trồng rất nhiều trên các con phố. Trúc đào là loại cây bụi, thân gỗ, dễ trồng và dễ lên, hoa có màu rất đẹp như trắng, vàng, đỏ thắm, hồng, nở thành từng chùm đẹp mắt. Ăn phải trúc đào có thể gây ra các triệu chứng buồn nôn và nôn mửa, tiết nhiều nước bọt, loạn nhịp tim dẫn đến tử vong. Nhựa trúc đào có thể gây tấy rát da, sưng, tấy rát mắt nghiêm trọng.
Hoa thiên điểu
Thiên điểu hay hoa chim thiên đường là loại cây cảnh được nhiều khu du lịch và gia đình trồng. Hoa thiên điểu rất đẹp với sắc cam ánh tím, tựa đầu chú chim thiên đường kiêu hãnh ngẩng cao đầu.
Tuy nhiên, loài hoa này sẽ khiến bạn buồn nôn, tiêu chảy khi tiếp xúc qua đường miệng và nếu đứng lâu ngửi hoa sẽ gây cảm giác khó chịu.
Cây đủng đỉnh
Loại cây ra quả chùm khá đẹp xuất hiện ở khắp mọi miền đất nước. Ngoài Bắc gọi là cây Móc, miền Trung là cây Đồng Đình và trong Nam gọi là Đủng Đỉnh. Cây mọc khá cao và lá không có lông ngứa, cây lá của đủng đỉnh dùng được trong rất nhiều việc nhưng chùm quả lại gây ngứa vô cùng nếu bạn nhỡ tay hái xuống.
Cây sơn
Tục ngữ có câu “Sơn ăn tùy mặt” để chỉ về cây sơn, một loài cây được trồng rất phổ biến ở nước ta (nhất là vùng Phú Thọ), có nhựa được dùng để chế biến sơn ta. Chất laccol trong sơn ta gây dị ứng mạnh đối với da. Những người có cơ địa dị ứng chỉ đi ngang qua cây hay ngửi thấy đã bị lở sơn và lở nặng, bỏng rát, khó chịu.
Có thể dùng lá khế tươi giã nát đắp lên; chấm nước chè tươi, nước lá bàng, hoặc nước muối sinh lý (0,9%) vào vết thương; dùng lá sen khô, sắc lấy nước đặc rửa chỗ lở sơn mỗi ngày 2-3 lần.
Cây ngót nghẻo
Loại cây được trồng ở các khu rừng ngập mặn ven biển, trải dài từ Huế đến Cà Mau có hoa đẹp rực rỡ nhưng có độc tính cao. Cây ngót nghẻo thân thảo dài 1-2 m, lá hình mũi mác, trái hình chuỳ dài, chứa nhiều hạt, khi chín có màu đỏ tươi. Mùa hoa vào tháng 5 tháng 6, mùa quả từ tháng 6 đến tháng 8.
Cây ngót nghẻo độc nhất ở rễ củ, chỉ cần 5mg cho 1kg thể trọng cũng đủ gây chết rất nhanh. Ngộ độc gây đau rát miệng, khát nước sau đó nôn, buồn nôn dữ dội, đau bụng và tiêu chảy, tiêu máu nặng dẫn tới truỵ tim mạch, rối loạn tri giác, co giật, suy hô hấp, tiểu máu, thiểu niệu.
Cây sui
Hay còn được gọi là cây thuốc bắn, mọc hoang tại một số vùng núi phía Bắc. Trước kia, các thợ săn dân tộc ít người ở miền núi đã biết dùng nhựa của loài cây này tẩm vào mũi tên săn thú rừng, chỉ cần một phát trúng đích thì ngay cả một con bò rừng cũng không có cơ hội sống sót. Vỏ cây sui được làm chăn đắp hay may quần áo, hoặc làm túi đựng các đồ vật.
Bị nhựa sui bắn vào mắt sẽ gây viêm sưng đến mù lòa. Nếu nhựa dính vào vết thương hay trên da bị trầy xước lập tức ngộ độc.
Cây sừng trâu
Một loại cây thuộc họ trúc đào Apocynaceae, hoa rất đẹp, quả ngộ nghĩnh như chiếc sừng trâu, nhưng độc tính thuộc loại mạnh. Cả lá, rễ, hạt và nhựa đều độc.
Nhựa cây sừng trâu thường được trộn với nhựa cây thuốc bắn để tẩm vào mũi tên săn thú. Khi ngộ độc, người bồn chồn vật vã, nôn kéo dài gây hội chứng mất nước và rối loạn điện giải, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, ù tai thở khó, mắt mờ dần và nhịp tim rối loạn, lúc nhanh lúc chậm, triệu chứng rầm rộ. Nếu không cấp cứu kịp thời có thể tử vong trong vòng 48 giờ.
Cây bồng bồng
Bồng bồng có hoa to, đẹp và mọc rất nhiều ven đường các tỉnh miền Trung. Nhựa của nó với liều thấp sẽ gây nôn, liều cao gây độc mạnh như nhức đầu, chóng mặt, sốt, nổi ban khắp người, yếu sức sẽ bị ép tim, ngủ lịm, khó thở.